• Przedmiotowy System Oceniania

          • PSO  z plastyki

            wymagania-na-poszczegolne-oceny.doc

            Zmiana

            Aneks do kryteriów oceniania z plastyki, techniki, informatyki, muzyki – nauczanie zdalne

             

            Uczeń wspólnie z rodzicami regularnie sprawdza wiadomości od nauczyciela (e-dziennik, mail).

             1. Uczeń zapoznaje się z wszystkimi informacjami przesłanymi przez nauczyciela.

            2. Testy, karty pracy i zadania sprawdzające wiedzę (również te online) uczeń rozwiązuje samodzielnie.

            3. Nauczyciel przedmiotu informuje o tym, które zadania należy sfotografować, nagrać (wizją/fonia), wykonać online na komputerze, telefonie lub innym urządzeniu mobilnym.

            4. Zadane prace przesyłane są przez nauczyciela za pomocą dziennika elektronicznego ( zakładka zadania domowe) lub podane na stronie epodręczniki.pl. lub skrzynkę mailową.

            5. Prace do sprawdzenia odsyłamy na adres e-mail podany przez nauczyciela przedmiotu.

            6. Nauczyciel może odpowiedzieć na maila, dając informację zwrotną uczniowi/rodzicowi, że otrzymał zadanie, pracę itp.

            7. Wykonane prace plastyczne, techniczne uczeń zachowuje do powrotu do nauki w szkole.

            8. Nauczyciel wyznacza termin na wykonanie podanych przez siebie prac, zadań, treści.

            9. W przypadku informatyki zadania są dostosowane do wykonania na komputerze/laptopie, a w razie potrzeby lub możliwości uczeń korzysta z innych urządzeń mobilnych.

            10.Prace nadsyłane przez uczniów są oceniane w skali od 1 do 6.

            11.Każda nie odesłana praca skutkuje wpisaniem „n”- nieprzygotowania (3 na semestr) lub jedynki 12.Uczeń, który przysłał pracę po terminie wyznaczonym przez nauczyciela danego  ma wpisaną obok „n” lun jedynki nową ocenę. 

            13.Ocenie podlega zaangażowanie, systematyczność oraz wkład pracy ucznia, z uwzględnieniem indywidualnych możliwości dziecka.

            14.Zasady pracy i oceny zdalnej uczniów opierają się na Wewnątrzszkolnych Zasadach Oceniania zawartych w Statucie Szkoły.

            15.Problemy wynikające z zadawanych prac będą rozwiązywanie indywidualnie z nauczycielami –on-line.

            16. Uczeń jest zobowiązany do gromadzenia swojej pracy w formie np. plików, notatek w zeszycie, ćwiczeniach.

            17. Nauczyciel może sprawdzić te materiały po ewentualnym powrocie do nauczania w szkole. 18.Nauczyciel również odpowiednio archiwizuje i zabezpiecza prace uczniów, które otrzymuje drogą elektroniczną.

             

            Jak oceniać prace z wyobraźni i zadania twórcze?

             

            Zachęcanie do pracy twórczej, tworzenie sytuacji sprzyjających kreatywności uczniów
            i stymulowanie wyobraźni to istotne zadania edukacji artystycznej, co zostało podkreślone
            w podstawie programowej. Otwartość, zdolność indywidualnej recepcji zjawisk oraz ekspresji odczuć i emocji sprzyjają rozwojowi osobowości, a także nabywaniu oraz wzmacnianiu kompetencji kulturowych i społecznych. W praktyce jednak pojawiają się liczne pytania
            i wątpliwości dotyczące funkcjonowania swobodnej twórczości dziecka w systemie szkolnym. Jak rozpoznać i wspierać twórczą osobowość?
            Jak stwarzać odpowiednie warunki do kreatywnej pracy ucznia? Jak zachęcić do szukania nietypowych, nieszablonowych rozwiązań? Jak pobudzać naturalną ciekawość młodych? Czy pozwolić uczniom na twórcze działania na własnych zasadach, czy wymagać określonych rozwiązań? Nie mniejszych problemów przysparza ocenianie prac z wyobraźni, ponieważ wiąże się z wieloma aspektami, często trudnymi do zmierzenia, wartościowania. Jak bowiem ocenić inwencję twórczą, oryginalność
            i odkrywczość? Na te pytania poszukamy odpowiedzi w niniejszym artykule, zaczniemy jednak od kluczowego problemu – czym właściwie jest twórczość.

             

            ■ Czym jest twórczość?

            Twórczość jest skomplikowanym fenomenem omawianym przez psychologów, filozofów
            i socjologów. W podstawowym ujęciu to potencjał kreowania przedmiotów lub wytworów niematerialnych, które są nowe, oryginalne, wartościowe, użyteczne, piękne. Badacze zwracają uwagę na powszechność zjawiska w wielu dziedzinach życia, nie tylko w aktywności artystycznej, naukowej czy technicznej. Dawno też twórczość przestała być uznawana za domenę wyjątkowych osobowości, artystów – jest dostępna każdemu. Jakie są zatem źródła twórczości i co jest jej istotą? Warto odwołać się do wybranych koncepcji twórczości artystycznej.

            Teoria natchnienia głosi, że twórca osiąga rezultaty pracy artystycznej nie tyle dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu, ile za sprawą czynników niedających się do końca wytłumaczyć racjonalnie. Dochodzą one do głosu w niespodziewanych, niemożliwych do przewidzenia momentach i wtedy dają wzmożony potencjał twórczy. Proces kreacji jest tajemniczy, człowiek nie panuje nad nim w sposób całkowity. Podstawowe znaczenie w tej teorii ma nie w pełni uświadomiona potrzeba wypływająca z wnętrza człowieka.

            Teoria twórczości jako pracy decydujący wpływ na powodzenie wysiłków artystycznych przyznaje znajomości norm właściwych sztuce. Aktualizowanie tej wiedzy to osobisty obowiązek i trud. Dla twórcy konieczne staje się zatem rzetelne opanowanie rzemiosła artystycznego.

            Teoria twórczości jako ekspresji osobowości podkreśla znaczenie czynników duchowych – siły wyobraźni oraz potrzeby uzewnętrznienia swoich refleksji, przeżyć, odczuć. W tym ujęciu sztuka służy artyście do wyrażenia siebie, daniu spontanicznego upustu silnym emocjom.

             

            W odniesieniu do powyższych koncepcji mogą nasuwać się wątpliwości, czy w rzeczywistości szkolnej możemy mieć do czynienia z czystym natchnieniem. Najczęstsza w przypadku uczniów zdaje się raczej twórczość jako praca, ewentualnie ekspresja. Ale zestawienie przynosi także optymistyczny wniosek – twórczość wynikająca z różnych pobudek i w różnorodnych przejawach może być udziałem każdego młodego człowieka, niezależnie od predyspozycji oraz wyjściowego poziomu wiedzy i sprawności technicznej. A odpowiednio stworzone środowisko pracy, umiejętnie podsuwane inspiracje mogą zaowocować również natchnieniem twórczym uczniów, jakkolwiek romantycznie by to brzmiało.

             

            ■ Jak rozpoznać i wspierać twórczą osobowość?

            Osobowość twórcza przejawia się już w latach dziecięcych. Drzemie w większości młodych ludzi, nie tylko w pojedynczych wybitnych jednostkach. Możemy przyjąć, że zdolności twórcze to:

            • potencjalna szansa, aktualnie niewystępująca, którą można wykorzystać w przyszłości,

            • biegłość, sprawność w wykonywaniu danej czynności,

            • zdolność do wykonania określonego zadania,

            • indywidualna właściwość jednostki, zapewniająca jej powodzenie w konkretnym działaniu.

            Zadaniem edukacji artystycznej jest aktywizować, rozwijać i wzmacniać twórczą osobowość. Jej diagnoza nie przysparza dużych trudności. Poszukując takiego potencjału u uczniów, należy zwrócić uwagę na: trwałe i pogłębione zainteresowania, pomysły znacznie wykraczające poza obowiązki szkolne, skłonność do kreatywnej zabawy i pracy (często w izolacji od rówieśników i rodziców), spontaniczność, ekspresywność, wytrwałość i konsekwencję w działaniu. Badacze zebrali i opisali cechy typowe dla dzieci uzdolnionych twórczo: wysoki iloraz inteligencji (choć to nie reguła), przewaga myślenia dywergencyjnego nad konwergencyjnym (czyli ciekawość, nietypowość i wielotorowość myślenia, elastyczność), wyobraźnia i fantazja twórcza, trwałość uwagi i zdolność koncentracji, chłonna i pojemna pamięć, dążenie do samodzielności. Charakterystyczne jest także połączenie wysokiego poziomu emocjonalnej wrażliwości
            z ponadprzeciętną odpornością w sytuacji zagrożenia. Skutkuje to z jednej strony większą podatnością na urazy psychiczne i kompleksy, a z drugiej – nonkonformistycznym, często aroganckim zachowaniem jako formą obrony własnej odrębności. Potencjał osobowości twórczej jest zatem w równej mierze pozytywny i niebezpieczny. Pozbawiony odpowiedniego kształtowania lub pewnego zakresu swobody może przyczynić się do komplikacji psychicznych, znudzenia, problemów z przystosowaniem do rzeczywistości społecznej
            i szkolnej. W przypadku człowieka intensywnie się rozwijającego – dziecka – jest zatem zagadnieniem wymagającym szczególnego zainteresowania.

             

            ■ Jak stwarzać odpowiednie warunki do kreatywnej pracy ucznia?

            Ciekawość, wyobraźnia i kreatywne myślenie wymagają wsparcia. Najistotniejszym zadaniem edukacji jest usuwać bariery zewnętrzne (społeczne, kulturowe) i wewnętrzne (psychologiczne), które ograniczają rozwój zdolności twórczych. Uczniowie potrzebują przede wszystkim bezpieczeństwa, czyli takich warunków, w których ich naturalne predyspozycje nie będą krytykowane i oceniane według schematycznych kryteriów. Postawa twórcza wymaga odpowiedniego traktowania: nie eksploatacji, lecz rozwijania zainteresowań i zdolności.
            W szkole konieczne jest zatem osiągnięcie balansu między pracą (ćwiczeniem kreatywnego myślenia i umiejętności) a satysfakcją (brakiem nudy, podtrzymaniem uwagi).

             

            Sytuacje sprzyjające kreatywności uczniów można stwarzać poprzez:

            • kontakt ze światem rzeczywistym, z inspirującym otoczeniem,

            • kontakt ze sztuką,

            • kontakt z samym sobą (własne doznania i przeżycia),

            • możliwość ekspresji,

            • przyjazne środowisko,

            • partnerski układ uczeń–nauczyciel (prowadzący jako organizator sytuacji twórczych).

             

            Uczeń w procesie edukacji zorientowanej na rozwijanie jego naturalnych zdolności
            i budowanie kompetencji potrzebuje:

            • współpracy zamiast zlecania zadań,

            • bezpieczeństwa zamiast strachu,

            • zaufania zamiast wstydu wynikającego z poczucia odmienności,

            • spokoju zamiast chaosu,

            • pielęgnowania pasji zamiast rywalizacji,

            • nieco nudy od czasu do czasu zamiast szczelnie wypełnionego planu dnia,

            • zabawy i swobody zamiast ciężaru odpowiedzialności.

             

            ■ Jak oceniać prace z wyobraźni i zadania twórcze?

            W przypadku prac z wyobraźni warto wprowadzić model oceniania kształtującego – opisu twórczych poszukiwań, omówienia procesu kreacji raczej niż efektu. Pomoże to uczniowi dokonać samodzielnej weryfikacji osiągnięć, zmotywuje go do dalszej pracy, naprawy błędów, rozwijania zainteresowań i uzdolnień, kształtowania samodzielności. Jako element dyscyplinujący można zastosować system plusów i minusów. Za określoną liczbę plusów lub minusów stawiamy odpowiednią ocenę. Podsumowaniem zadań zrealizowanych w trakcie semestru może być także indywidualna rozmowa z uczniem, połączona z omówieniem wykonanych prac, albo dyskusja na forum klasy. Warto zrezygnować z elementu rywalizacji
            i konfrontacji na rzecz wymiany refleksji, komentarzy, pytań i odpowiedzi.

            Podczas oceny zadań z wyobraźni powinny być brane pod uwagę takie ogólne kryteria, jak:

            • zaangażowanie ucznia,

            • wykonanie pracy,

            • przygotowanie do zajęć,

            • dbałość o porządek na miejscu pracy.

            Zaangażowanie ucznia warto oceniać w perspektywie pracy semestralnej, nie pojedynczych zajęć, ponieważ nie na każdej lekcji uczeń jest jednakowo skupiony czy zainteresowany tematem, co naturalne. Zadaniem nauczyciela jest jednak tę ciekawość pobudzać, wyrobić
            w uczniu przekonanie, że proces twórczy i wysiłek włożony w tworzenie jest równorzędny
            z gotowym wytworem.

            Wykonanie pracy nie powinno opierać się na ścisłych wytycznych realizacji, pojedynczym wzorcu czy kategorycznych nakazach i zakazach. Pozwólmy uczniom na indywidualną ekspresję, zachęćmy ich do stosowania niekonwencjonalnych środków wyrazu. Warto przekonać ich do otwartości i podejmowania ryzyka bez paraliżujących obaw o nieudany efekt. Należy wyzwolić młodych ludzi od poczucia przymusu wykonania idealnej pracy za pierwszym razem. W związku z tym instrukcje wykonania, a nawet temat zadania powinny służyć jako inspiracja, punkt wyjścia do twórczej zabawy. Zachęćmy uczniów do wyzwolenia kreatywności, nawet jeśli efekt odbiega od proponowanego wzoru.

            Przygotowanie do zajęć może nastręczać trudności, ponieważ nie każdy uczeń ma możliwość zakupu czy zbierania materiałów i tworzyw, zwłaszcza nietypowych, które najbardziej pobudzają kreatywność. Często muszą wystarczyć podstawowe produkty, takie jak blok rysunkowy, papier kolorowy, klej czy wstążki z kwiaciarni. Natomiast tworzywa kryjące
            w sobie potencjał plastyczny często są wyrzucane jako śmieci bądź niepotrzebne przedmioty, na które w domach nie ma miejsca. Dlatego warto tego typu materiały na bieżąco gromadzić
            w sali plastycznej metodą zbiórki ogłaszanej np. za pośrednictwem mediów społecznościowych czy podczas zebrań rodziców. Można w ten sposób stworzyć wystarczającą do całorocznej pracy kolekcję pudełek, opakowań, gazet, kolorowych czasopism, ilustrowanych kalendarzy ściennych, farb i narzędzi malarskich pozostałych po remontach mieszkań, a także arkuszy tektury opakowaniowej i falistej, folii bąbelkowej oraz różnego rodzaju sznurków, taśm ozdobnych, koronek, skrawków materiału. Ideałem jest utworzenie pracowni otwartej, w której uczniowie mają dostęp do wszelkich potrzebnych tworzyw. Często takie spontaniczne magazynowe poszukiwania same w sobie są iskrą wyzwalającą natchnienie i potencjał twórczy, pomagającą znaleźć niebanalne rozwiązania.

            Dbałość o porządek na miejscu pracy oznacza odpowiednie przygotowanie stanowiska pracy oraz sprzątnięcie po jej zakończeniu. Jednak wymóg ten nie powinien sprawiać, że unikanie pobrudzenia ławek staje się priorytetem podczas działań twórczych. Aby nie dopuścić do takiej sytuacji, warto wprowadzić zwyczaj zabezpieczania wszystkich powierzchni pracowni gazetami, papierem makulaturowym czy folią malarską wielokrotnego użytku. Jest to rozwiązanie modelowe, które może być trudne do przeprowadzenia na wszystkich zajęciach, ale warto zorganizować w trakcie semestru chociaż kilka lekcji, podczas których pozwolimy uczniom na większą swobodę i rozmach, nawet jeżeli będzie się to wiązać z poplamieniem ławek farbami czy zaśmieceniem podłogi ścinkami papierów.

             

            Propozycje kryteriów oceny prac z wyobraźni – klasy 4, 5, 6

            Podstawa programowa zaleca w młodszych klasach wprowadzać zadania odpowiednie dla tego etapu rozwoju psychofizycznego dziecka i jego możliwości percepcyjnych, czyli przede wszystkim z wyobraźni i z pamięci. Ze względu na specyfikę takiej twórczości definiowanie
            i egzekwowanie ścisłych wymogów dotyczących zgodności z tematem, jakości techniczno-formalnej czy estetycznej powinno ustąpić pobudzaniu kreatywności. Pamiętajmy ponadto, że u młodszych dzieci kreacja plastyczna pełni głównie funkcję zabawową, wychowawczą, terapeutyczną. Powinna przynosić uczniom poczucie samorealizacji, rozładowania stresów, wzrost pewności siebie i dumę. Mając na uwadze te priorytety, można za punkt wyjścia
            i oparcia przyjąć poniższe zestawienie.

             

            Proponowane szczegółowe kryteria oceny:

            zaangażowanie w proces twórczy, zainteresowanie przedmiotem,

            • wartości wykonanej pracy – oryginalność pomysłów, ekspresja, technika,

            • postępy w przyswajaniu wiedzy o elementach języka sztuki,

            • rozwój umiejętności zastosowania kolejnych poznawanych środków plastycznych,

            • sprawność manualna,

            • terminowa realizacja zadania,

            omówienie wykonanej pracy,

            przygotowanie do zajęć (np. przyniesienie materiałów plastycznych),

            zorganizowanie i sprzątnięcie stanowiska pracy.

             

            Przykładowe wymagania na poszczególne oceny (wymagania na ocenę wyższą zawierają wymagania na ocenę niższą):

            Ocena dopuszczająca

            Uczeń:

            zazwyczaj przychodzi na lekcje,

            czasem jest przygotowany do zajęć,

            • częściowo realizuje zadania.

            Ocena dostateczna

            Uczeń:

            zazwyczaj jest przygotowany do lekcji,

            zwraca uwagę na stanowisko pracy,

            pracuje dość systematycznie,

            powierzchownie realizuje zadania,

            zwykle korzysta ze wskazówek nauczyciela.

            Ocena dobra

            Uczeń:

            jest przygotowany do lekcji,

            dba o stanowisko pracy,

            systematycznie realizuje zadania,

            wykazuje się samodzielnością przy wykonywaniu większości zadań,

            kieruje się wskazówkami nauczyciela,

            krótko omawia wykonane prace.

            Ocena bardzo dobra

            Uczeń:

            realizuje zadania, angażując się w proces twórczy,

            posługuje się różnymi środkami wyrazu, narzędziami i technikami,

            jest samodzielny i konsekwentny w realizacji zadań,

            • kreatywnie przetwarza wskazówki prowadzącego,

            • wyczerpująco komentuje ukończone zadania.

            Ocena celująca

            Uczeń:

            interpretuje zadania w sposób wykraczający poza wyznaczone wymagania sformułowane dla jego poziomu.

             

            Propozycje kryteriów oceny zadań twórczych – klasa 7

            Uczniowie w tym wieku są niezwykle wrażliwi na krytykę otoczenia. U części z nich pojawiają się zapowiedzi buntu rozwojowego, kryzys twórczości, zahamowania, zwątpienie we własne możliwości czy wstyd. Czynniki te mogą prowadzić do negowania sensu działań kreatywnych, niechęci do wyrażania siebie i osobistych odczuć. W jaki zatem sposób można próbować przełamać ten opór? Dając wybór i stawiając problem do samodzielnego rozwiązania, tak aby docenić większą dojrzałość i decyzyjność młodych ludzi. Realizacja zadania plastycznego powinna być dla ucznia wyzwaniem, poszukiwaniem rozwiązania, eksperymentem, ma służyć samorealizacji i rozwijaniu kreatywności. Sprzyjają temu zapisy podstawy programowej, wprowadzające w klasach starszych ćwiczenia oparte na bezpośredniej obserwacji natury. Uczniowie, stojąc w obliczu większych, bardziej sprecyzowanych wymagań, powinni mieć możliwość samodzielnego decydowania np. o technice pracy, zwłaszcza kiedy mają do dyspozycji techniki mieszane. Od nich powinien też zależeć format realizacji – mogą wykonać zestaw kilku szkiców albo jedną pracę wielkoformatową. Sami również wybierają, jaką
            w swojej realizacji zastosują perspektywę.

             

            Proponowane szczegółowe kryteria oceny:

            zaangażowanie w proces twórczy,

            • zgodność z tematem,

            • wartość estetyczna pracy – świadome zastosowanie kategorii estetycznych,

            • zgodność z wymaganiami technicznymi (np. format pracy, techniki plastyczne),

            • spełnienie wymagań formalnych (np. konwencja, środki wyrazu),

            • sposób operowania wszystkimi poznanymi elementami języka sztuki,

            • oryginalność i celowość strategii twórczej,

            • dyscyplina, panowanie nad formą, treścią i ekspresją pracy,

            • terminowa realizacja zadania,

            komentarz do zadania, omówienie wykonanej pracy i uzasadnienie przyjętych rozwiązań,

            przygotowanie teoretyczne i praktyczne do zajęć,

            zorganizowanie i sprzątnięcie stanowiska pracy.

             

            Przykładowe wymagania na poszczególne oceny (wymagania na ocenę wyższą zawierają wymagania na ocenę niższą):

            Ocena dopuszczająca

            Uczeń:

            zazwyczaj przychodzi na lekcje,

            czasem jest przygotowany do zajęć,

            częściowo realizuje zadania.

            Ocena dostateczna

            Uczeń:

            zazwyczaj jest przygotowany do lekcji,

            zwraca uwagę na stanowisko pracy,

            pracuje dość systematycznie,

            • wykonuje zadania zgodnie z tematem,

            częściowo realizuje wytyczne formalne i techniczne,

            zwykle korzysta ze wskazówek nauczyciela.

            Ocena dobra

            Uczeń:

            jest przygotowany do lekcji,

            dba o stanowisko pracy,

            systematycznie realizuje zadania,

            zwraca uwagę na estetykę pracy,

            posługuje się różnymi środkami wyrazu, narzędziami i technikami, dobierając je w zależności od zadania,

            wykazuje się samodzielnością przy wykonywaniu większości zadań,

            przyjmuje uwagi nauczyciela,

            podejmuje rozmowę na temat swoich prac.

            Ocena bardzo dobra

            Uczeń:

            realizuje zadania, angażując się w proces twórczy,

            biegle posługuje się różnymi środkami wyrazu, narzędziami
            i technikami, dobierając je w zależności od zadania,

            jest samodzielny i konsekwentny w realizacji zadań,

            • kreatywnie przetwarza wskazówki prowadzącego,

            • wyczerpująco komentuje ukończone zadania.

            Ocena celująca

            Uczeń:

            samodzielnie wyszukuje narzędzia i techniki,

            eksperymentuje i twórczo podchodzi do zadań,

            interpretuje zadania w sposób wykraczający poza wyznaczone wymagania sformułowane dla jego poziomu.

             

            Zaproponowane sposoby oceniania, poparte stworzeniem bezpiecznych warunków
            i pozytywnej atmosfery do pracy, sprawią, że realizacja zadań plastycznych zmieni się w proces twórczy nieskrępowany strachem przed krytyką. Znaczenie takiej działalności można porównać do roli eksperymentu w nauczaniu przedmiotów takich jak fizyka, chemia czy biologia. Uczniowie w praktyce przyswajają i utrwalają wiedzę, nabywają umiejętności, a także rozwijają kreatywność jako jedną z kluczowych cech, która znajdzie zastosowanie w wielu dziedzinach przyszłego życia.

             

            Wybrana literatura

            Judy W. Eby, John F. Smutny, Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzieży, Warszawa 1998.

            Robert Gloton, Claude Clero, Twórcza aktywność dziecka, Warszawa 1985.

            Wiesław Karolak, Arteterapie: język wizualny w terapiach twórczości i sztuce, Warszawa 2014.

            Geoff Lewis, Jak wychować utalentowane dziecko, Poznań 1998.

            Małgorzata Malicka, Twórczość czyli droga w nieznane, Warszawa 1989.

            Edward Nęcka, Psychologia twórczości, Gdańsk 2002.

            Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w tworzeniu, red. Krzysztof J. Szmidt, Krzysztof T. Piotrowski, Kraków 2002.

            Małgorzata Olczak, Trening twórczości: współczesna i efektywna forma wychowania przez sztukę, Kraków 2010.